Elin içinde kan pıhtısı ile doğma mitinde ilk akla gelen tabiî ki Cengiz Han’dır. Kaynaklara göre Cengiz Han sağ elinin içinde bir kan pıhtısıyla doğmuş, bunu gören babası Yesügey’de oğlunun büyük bir savaşçı olacağını söylemiştir.
Cengiz Han’dan başka elinde kan pıhtısıyla doğan başka bir kahramanda destanıyla ünlü olan Manas’tır.
“Er-Manas doğar iken, herkes şaşırmış idi.
Kanlı elini gören, aklını kaçırmış idi
Bir kana kan parçası sağ avucunda var idi
Kaşları çatık, çatık; göz üstü büyük idi”.
Manas destanında elinin içinde kan pıhtısıyla doğan sadece Manas değildi. Manas’ın oğlu Semetey’in maiyetinde olan iki isim bu konuda dikkat çekicidir. Bunlardan biri doğarken elinde kül tuttuğu için Kül-Çora, diğeri ise kan tuttuğu için Kan-Çora ismini almıştır. Kül-Çora Semetey’e her zaman sadık kalmış iken Kan-Çora vefasız davranmıştır. [1]
Kan kesesiyle doğma mitine dair rivayetlerden biri de Şah İsmail ile ilgili olandır. Kanuni Sultan Süleyman’la elçilik vazifesi dolayısıyla görüşmek için Anadolu’ya gelen Busbeq, yayınlanan mektuplarından birinde şöyle yazmıştır:
“Şahın birçok oğlu vardı, içlerinden en değerlisi babasının adını alan İsmail’di. Her bakımdan tıpkı büyük babasına benziyordu. Dünyaya kanlı bir kese içinde gelmişti. Halk onun cengâver, kahraman bir hükümdar olacağını söylüyordu”[2]
Bu sözlerden anlaşılacağı üzere konumuz olan mitin, yazarın Anadolu’ya geldiği devirde dahi kalıntıları mevcuttu.
Son olarak bu mitin menşeine değinecek olursak; Bahaeddin Ögel, P.Pelliot’a dayanarak bu mitin Hint menşei olduğunu belirtmektedir.
---------------------------------------------------
1-Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi I, TTK yay., 1998,s.498-501
2-Ogler Ghisian de Busbeq, Türk Mektupları, ( yay.hz., Recep Kibar ), Kırkambar Kitaplığı yay., İstanbul, 2002,s.109
0 yorum :
Yorum Gönder